Powierzchnia lasów w Polsce wynosi ponad 9 milionów hektarów. Z powodu rozwoju rolnictwa w poprzednich wiekach w większości rosną one na najsłabszych glebach. Czynniki takie jak: huragany, powodzie, susze, pożary czy gradacje szkodliwych owadów wpływają na kształtowanie siedlisk przyrodniczych. Poza bezpośrednim oddziaływaniem poszczególnych czynników występuje również ich oddziaływanie wzajemne i kumulowanie efektu. Przykładem może być atakowanie przez owady drzewostanów uszkodzonych przez wiatr czy ich większa podatność na pożary w okresie suszy. Warunkiem trwałości lasu oraz zachowaniem różnorodności biologicznej jest prowadzenie zrównoważonej gospodarki leśnej. Bardzo istotne jest również właściwe zachowanie wszystkich osób korzystających z lasu.

Kompendium wiedzy o zdarzeniach klęskowych w polskich lasach.

Tekst: Ewa Fronczak, Tomasz Jabłoński, Bartłomiej Kołakowski, Tadeusz Zachara
Opracowanie: Mirosław Kwiatkowski, Artur Rutkiewicz, Artur Sawicki, Adam Wójcicki
Redakcja językowa i korekta: Joanna Szewczykiewicz
Projekt graficzny: Dźwignia Handlu Sp. z o.o.
Skład, łamanie, druk i oprawa: Zakład Poligraficzny SINDRUK, www.sindruk.pl
Nakład: 2000 egz., 50 stron
Copyright © by Instytut Badawczy Leśnictwa 2020
ISBN: 978-83-62830-85-5

Artykuł pt. „Opowiedzieć o żywiołach” autorstwa dr. inż. Tadeusza Zachary („Echa Leśne”, nr 2020/4, str. 46-48).

„Czym różni się wiatrował od wiatrołomu? Czy bóbr może powodować zalanie lasu? Czy są gatunki drzew, które do rozwoju potrzebują ognia? Czy drzewa mogą usychać od nadmiaru wody?
Zmierzenie się z takimi pytaniami przez uczniów szkół lub uczestników popularnych pikników rodzinnych okazuje się niełatwe. Toteż upowszechnianie tego rodzaju wiedzy skłoniło zespół naukowców i edukatorów z Instytutu Badawczego Leśnictwa do realizacji projektu pt. „Zagrożenia ekosystemów leśnych – klęski i przeciwdziałanie”.
Głównym jego celem jest szeroka edukacja społeczna poświęcona funkcjonowaniu lasów i leśnictwa, w przystępny sposób prowadzona na kanwie opowieści o możliwych klęskach i zagrożeniach czyhających na las i leśne gospodarstwo”.

Artykuł pt. „Szast-prast i… co dalej leśniku?” autorstwa dr. inż. Adama Wójcickiego („Las Polski”, nr 2020/15-16, str. 26-27).

„W ostatnich latach obserwuje się coraz częstsze i bardziej intensywne nawałnice penetrujące kontynentalną część Europy, co zwiększa ryzyko niszczenia lasów jej wschodniej części.
W obliczu tak szybko wzrastającej liczby i siły wiatrów uderzających w nasz kraj polskie leśnictwo stoi przed wyzwaniem ochrony lasów na niespotykaną dotąd skalę. Niezwykle ważne jest więc korzystanie z wiedzy i doświadczeń własnych oraz cudzych, stosowanie, w miarę możliwości, dostępnych metod zapobiegania, ale przede wszystkim nielekceważenie zagrożenia”.

Artykuł pt. „Ogniu nasz, kontrolowany” autorstwa mgr. inż. Bartłomieja Kołakowskiego („Las Polski”, nr 2020/12, str. 12-14).

„Równo pięć lat temu z inicjatywy Laboratorium Ochrony Przeciwpożarowej Lasu IBL zorganizowano konferencję dotyczącą stosowania kontrolowanego wypalania w gospodarce leśnej i ochronie przyrody. To swoiste novum połączono wówczas z pokazowym wypaleniem 5 ha wrzosowiska. Czas podsumować to wydarzenie i powiedzieć, czego się nauczyliśmy”.

Artykuł pt. „Zamieranie drzewostanów sosnowych – synergia zmian” autorstwa: dr inż. Tomasz Jabłoński, dr inż. Artur Rutkiewicz (IBL); mgr inż. Aldona Perlińska, mgr inż. Kamil Szpakowski (DGLP)
„Las Polski”, nr 2020/23, str. 22-23).

„Zjawisko wieloczynnikowego zamierania drzew było dotychczas kojarzone z jesionem, brzozą, dębem, olszą, jodłą, świerkiem lub modrzewiem. Niestety w ostatnich latach problem ten zaczyna również dotyczyć sosny pospolitej”.

Prezentacja przydatna do przeprowadzenia lekcji pt. „Wiatr zagrożeniem dla lasu” (z zakresu tematyki żywiołu POWIETRZE).
Autorzy: Dr inż. Adam Wójcicki, dr inż. Tadeusz Zachara.
Czym jest wiatr i jak powstaje?
Jakie znamy rodzaje wiatru?
Jakie są skutki działania silnych wiatrów w lesie?
Czy wpływom silnych wiatrów w lasach można przeciwdziałać?
W jaki sposób możemy hodować odporne drzewostany?

Artykuł pt. „Informacje o terenach zalewowych i powodziach dotyczących lasów” autorstwa: dr inż. Tomasz Jabłoński i dr inż. Artur Rutkiewicz (IBL).

„Las Polski”, nr 2020/24, str. 32-33).

„Wydaje się, że tereny narażone na podtopienia, zalewy i powodzie są w lasach dobrze rozpoznawalne, choćby nawet tylko dzięki ukształtowanym siedliskom w dolinach rzecznych. Warto jednak skorzystać z różnych źródeł informacji – dziś dostępnych również online, które zweryfikują prawdopodobieństwo i intensywność tych zjawisk”.

Seminarium naukowe pt. „Zagrożenia ekosystemów leśnych. Żywioł – OGIEŃ”.
Dr hab. Ryszard Szczygieł (Laboratorium Ochrony Przeciwpożarowej Lasu IBL).
Sękocin Stary, 15 grudnia 2021 r.

Seminarium naukowe pt. „Zagrożenia ekosystemów leśnych. Żywioł – POWIETRZE”.
Dr inż. Wojciech Gil (Zakład Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych IBL).
Sękocin Stary, 15 grudnia 2021 r.

Seminarium naukowe pt. „Zagrożenia ekosystemów leśnych. Żywioł – WODA”.
Dr inż. Michał Wróbel (Zakład Ekologii Lasu IBL)
Sękocin Stary, 15 grudnia 2021 r.

Seminarium naukowe pt. „Zagrożenia ekosystemów leśnych. Żywioł – ZIEMIA”.
Prof. dr hab. Iwona Skrzecz (Zakład Ochrony Lasu IBL)
Sękocin Stary, 15 grudnia 2021 r.

Artykuł pt. „Żywioły w lasach. Co grozi ekosystemom leśnym?” autorstwa: BaszA

„Las Polski”, nr 2022/2, str. 6.