Seminarium pt. „Zagrożenia ekosystemów leśnych- kęski i przeciwdziałanie”

Instytut Badawczy Leśnictwa zaprasza do udziału w seminarium podsumowującym projekt edukacyjny pt. „Zagrożenia ekosystemów leśnych – klęski i przeciwdziałanie”.

Seminarium naukowe pt. „Zagrożenia ekosystemów leśnych – klęski i przeciwdziałanie”

14 października 2022 r. w Instytucie Badawczym Leśnictwa w Sękocinie Starym odbyło się seminarium pt. „Zagrożenia ekosystemów leśnych – klęski i przeciwdziałanie”.

Seminarium zorganizowane zostało w formie hybrydowej, z możliwością uczestnictwa poprzez platformę ZOOM. W spotkaniu uczestniczyło 65 osób, z czego połowa osób uczestniczyła w formie on-line. Uczestników seminarium powitał prof. dr hab. Jacek Hilszczański, Dyrektor Instytutu Badawczego Leśnictwa.

Dyrektor Instytutu Badawczego Leśnictwa prof. dr hab. Jacek Hilszczański

Na wstępie Artur Sawicki, kierownik projektu edukacyjnego pt. „Zagrożenia ekosystemów leśnych – klęski i przeciwdziałanie”, w kilku zdaniach przedstawił założenia i dotychczas osiągnięte efekty ekologiczne.

Kierownik projektu edukacyjnego pt. „Zagrożenia ekosystemów leśnych – klęski i przeciwdziałanie” Artur Sawicki

Jako pierwszy swój referat wygłosił Pan Bartosz Pewniak, p.o. Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu. W prezentacji dotyczącej zagrożeń ekosystemów leśnych w zakresie „żywiołu powietrze”, zwrócił uwagę na nieprzewidywalność oceny wystąpienia tego czynnika. W wyniku szkód powodowanych przez ten żywioł, głównie na skutek huraganowych wiatrów w ciągu ostatnich 20 lat, szczególnie wysokie straty w 2017 roku poniosły drzewostany z RDLP w Toruniu, Gdańsku, Poznaniu i Szczecinku. Silnym uszkodzeniom ulegały także drzewostany liściaste. Prelegent zwrócił również uwagę na ogromną przydatność w ocenie ryzyka wystąpienia szkód od wiatru potencjalnej mapy zagrożeń w drzewostanach, opracowanej przez prof. dr. hab. Arkadiusza Bruchwalda i dr hab. Elżbietę Dmyterko. Prelegent podkreślił potrzebę odpowiedniego doboru gatunków drzew przy zakładaniu upraw leśnych, z uwzględnieniem drzew zdolnych do wykształcania korzeni palowych. Apelował również, aby system korzeniowy sadzonek na w szkółkach nie był przycinany, gdyż to w przyszłości utrudnia drzewkom wytworzenie korzenia palowego. Także stosowanie rębni gniazdowej, przy jednoczesnym właściwym kształtowaniu granicy polno-leśnej, może wzmocnić ochronę drzewostanów przed skutkami huraganowych wiatrów.

p.o. Dyrektora Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Toruniu Bartosz Pewniak

Pan Krzysztof Rostek, naczelnik Wydziału Hodowli Lasu z Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych (DGLP) przedstawił zagrożenia ekosystemów leśnych wynikające z działalności żywiołu wody. Wbrew oczekiwaniom to nie nadmiar, a niedobór wody stanowi ogromne zagrożenie dla ciągłości i trwałości ekosystemów leśnych. Obecnie szczególnie zagrożone są lasy obszaru Wielkopolski i Polski Centralnej. Susza, jaką obserwujemy, może wywołana być nie tylko przez brak wody w atmosferze, ale również poprzez wystąpienie suszy hydrologicznej. Jak wskazuje Prelegent, jedynym skutecznym sposobem zaradzenia zagrożeniom ze strony żywiołu wody, wydaje się być realizowanie programów usprawniających możliwości retencji wody w lasach, skali lokalnej, jak i krajowej. Potencjalne błędy w regulacji  stosunków wodnych w ekosystemach powodować mogą melioracje odwadniające tereny leśne, w tym funkcjonowanie rowów melioracyjnych bez sprawnych zastawek regulujących poziom wody.

Naczelnik Wydziału Hodowli Lasu z Dyrekcji Generalnej Lasów Państwowych Krzysztof Rostek

Pani Agnieszka Hamera-Dzierżanowska z Wydziału Ochrony Lasu DGLP zapoznała uczestników seminarium z zagrożeniami powodowanymi przez w zakresie żywiołu „ziemi”, ze szczególnym uwzględnieniem czynników biotycznych. Zagrożenia te dotyczą nie tylko wstrząsów sejsmicznych, których praktycznie nie obserwujemy w Polsce od XVIII wieku, odnotowując jedynie zapadliska gleby na terenach poprzemysłowych. Jednak jako największe zagrożenie dla trwałości polskich lasów Prelegentka wymieniła zjawiska gradacyjne owadów i synergiczne oddziaływanie czynników takich jak grzyby i owady, przy nasileniu zjawisk katastroficznych wzmaganych zjawiskami klimatycznymi. Obserwowane często w ostatnich latach wysokie temperatury w okresach letnim i zimowym, nasiliły gradacje m.in. kornika ostrozębnego czy przypłaszczka granatka, jak również przyczyniły się do ekspansji półpasożytniczej jemioły w drzewostanach iglastych. Ponadto kompleks tzw. posuchy w igliwiu przyczynia się dodatkowo dodatkowo do rozwoju wielu patogenów.

Agnieszka Hamera-Dzierżanowska z Wydziału Ochrony Lasu DGLP

Pan Jan Kaczmarowski z Wydziału Ochrony Lasu DGLP omówił praktyczne problemy zagrożenia ekosystemów leśnych od ognia. Prelegent zauważył, że korzystny wpływ pożarów na eliminację chrząszczy szkodników z ekosystemów leśnych w krajach skandynawskich, gdzie stosuje się kontrolowane wypalanie. Kontrolowane wypalanie może też przynosić korzystne efekty w niektórych ekosystemach. Takie podejście stosuje się w Polsce od 2015 roku podczas kontrolowanego wypalania wrzosowisk, co znacznie przyspiesza ich regenerację. Prelegent wskazał, że zanikanie tradycyjnych form użytkowania gruntów, w tym wypasu bydła w lasach powoduje, że wzrasta udział materiału palnego. Warto dlatego przeznaczać środki na cele prewencyjne, by zapobiegać pożarom przypadkowym w lasach i ograniczyć w nich ilość materiału palnego. Do nich zalicza się m.in. pasy przeciwpożarowe, które stanowią przerwę w ciągłości materiału palnego. Środki prewencyjne powszechnie stosowane są w Lasach Państwowych, jednak w lasach własności prywatnej jest ich o wiele za mało. Prelegent przedstawił alarmujące informacje, że 80% pożarów obecnie inicjowanych jest w lasach prywatnych.

Jan Kaczmarowski z Wydziału Ochrony Lasu DGLP

Spotkanie zakończył Artur Sawicki, dziękując prelegentom i uczestnikom za udział w seminarium. Prof. dr hab. Jacek Hilszczański Dyrektor Instytutu Badawczego Leśnictwa podsumowując tematykę seminarium stwierdził, że konieczne jest wieloaspektowe spojrzenie na znaczenie wszystkich żywiołów w ekosystemach leśnych. Zauważył przy tym, że szczególną uwagę należy zwrócić na możliwość wykorzystania żywiołów na rzecz ochrony lasów, w tym żywiołu ogień, do redukcji wybuchu potencjalnych pożarów niekontrolowanych. Jednak obraz polskich lasów Jego zdaniem pozwala ocenić, że funkcjonują one prawidłowo, w dużej mierze dzięki fachowości leśników, gotowych do podejmowania wyzwań wobec nowych, nie znanych dotychczas zagrożeń.

Głos w dyskusji zabrał m.in. dr inż. Paweł Przybylski z Zakładu Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych IBL

Seminarium zostało przygotowane w ramach projektu edukacyjnego pt. „Zagrożenia ekosystemów leśnych – klęski i przeciwdziałanie”, dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Opracowanie: dr hab. Małgorzata Sułkowska

Zdjęcia: arch. IBL

Seminarium naukowe pt. „Zagrożenia ekosystemów leśnych”

Instytut Badawczy Leśnictwa serdecznie zaprasza do udziału w seminarium naukowym pt. „Zagrożenia ekosystemów leśnych”. Seminarium odbędzie się 15 grudnia 2021 r. (środa) w godz. 10.00-13.00, online na platformie Zoom.
Seminarium jest realizowane w ramach projektu edukacyjnego pt. „Zagrożenia ekosystemów leśnych – klęski i przeciwdziałanie”, dofinansowanego ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

PROGRAM

10.00–10.20Otwarcie seminarium
mgr inż. Artur Sawicki, Kierownik Projektu (IBL)
10.20–10.35DIAPORAMA pt. „Leśne żywioły”
10.35–11.00Zagrożenia ekosystemów leśnych – żywioł ZIEMIA
– prof. dr hab. Iwona Skrzecz, Kierownik Zakładu Ochrony Lasu (IBL)
11.00–11.25Zagrożenia ekosystemów leśnych – żywioł OGIEŃ
– dr hab. Ryszard Szczygieł, Kierownik Laboratorium Ochrony Przeciwpożarowej Lasu (IBL)
11.25–11.50Zagrożenia ekosystemów leśnych – żywioł POWIETRZE
– dr inż. Wojciech Gil, Kierownik Zakładu Hodowli Lasu i Genetyki Drzew Leśnych (IBL)
11.50–12.15Zagrożenia ekosystemów leśnych – żywioł WODA
– dr inż. Michał Wróbel, Zakład Ekologii Lasu (IBL)
12.15–12.45Dyskusja
Moderowanie – dr inż. Artur Rutkiewicz, Zastępca kierownika Projektu (IBL)
12.45–13.00Podsumowanie seminarium
mgr inż. Artur Sawicki, Kierownik Projektu (IBL)

Dołącz Zoom do spotkania

https://us02web.zoom.us/j/81389489667?pwd=NjRUKzJxRVJLTEdjZkg2bnZLeEp6QT09

Identyfikator spotkania: 813 8948 9667

Kod dostępu: 017018

Serdecznie zapraszamy!